Тәртіптік жаза қолдану үшін әкімшілік мемлекеттік қызметшінің тәртіптік теріс қылық жасағаны негіз болады.

Уәкілетті адамның тәртіптік теріс қылық жасағаны үшін әкімшілік мемлекеттік қызметшіге Заңда көзделген тәртіптік жаза қолданылуы мүмкін.

Тәртіптік жаза жасалған тәртіптік құқық бұзушылықтың ауырлығына, оны жасаған адамның кінәсінің дәрежесіне сәйкес келуі тиіс.

Тәртіптік жазаның түрін анықтау кезінде мыналар жиынтықта ескеріледі:

1) құқық бұзушылықтың мазмұны мен сипаты;

2) құқық бұзушылық жасалған жағдайлар (оны жасау уақыты, орны, тәсілі және басқа жағдайлары), әкімшілік мемлекеттік қызметшінің кінәсі;

3) жасалған теріс қылық салдарынан болған немесе болуы мүмкін теріс салдар;

4) оны жасаған адамның бұрынғы тәртібі;

5) тиісті қызмет саласындағы жұмыс тәжірибесі;

6) әкімшілік мемлекеттік қызметшінің жеке басын сипаттайтын басқа жағдайлар.

Тәртіптік жазаның келесі түрлері бар:

• ескерту;
• сөгіс;
• қатаң сөгіс;
• толық емес ресми сәйкестік туралы ескерту;
• төмендету;
• атқарған қызметінен босату.

Тәртіптік жазалар қолдану тәртібі

Уәкілетті тұлға келесі шешімдерді қабылдайды:

1) тиісті тәртіптік жаза қолданады;

2) жаза қолдану мерзімдері ішінде материалдарды қосымша қызметтік тергеуге жібереді:

3) тәртіптік жаза қолданбайды.

Қосымша қызметтік тергеу материалдарын Комиссия басқа құрамда қарайды.

Тәртіптік жаза қолданылған адамға тиісті мемлекеттік органның персоналды басқару қызметі (кадр қызметі) қол қоюға қарсы жаза қолдану туралы акті шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде хабарлайды. Жазаға тартылған адам бас тартқан жағдайда, оның қолымен танысуды растау үшін бұл туралы жаза қолдану актісіне тиісті жазба енгізіледі немесе акт жасалады.

Егер адамды жаза қолдану актісімен таныстыру мүмкін болмаса, персоналды басқару қызметі (кадр қызметі) оған актінің көшірмесін хабарлама жібере отырып хатпен жібереді.

Берілген тәртіптік жаза әкімшілік мемлекеттік қызметшіге тиісті мемлекеттік органның, оның алқасының отырысында немесе осы санкцияны қолданған уәкілетті адам анықтаған қызметкерлердің қатысуымен жариялануы мүмкін.

Егер қызметтік тергеу нәтижесінде әкімшілік мемлекеттік қызметші қылмыстық құқық бұзушылықтың немесе әкімшілік құқық бұзушылықтың белгілері бар
іс-әрекеттерді жасады деген қорытынды жасалса, уәкілетті тұлға алынған материалдарды дереу құқық қорғау органдарына немесе басқа органдарға береді.

Құқық қорғау органы мемлекеттік қызметшіге қатысты қылмыстық іс бойынша іс жүргізуді тоқтатқан, бірақ егер оның әрекетінде тәртіптік теріс қылық белгілері болса, іс бойынша материалдар уәкілетті органға жіберіледі.

Тәртіптік жазалар уәкілетті тұлғаның бұйрықтарымен, өкімдермен тағайындалады.

Тәртіптік жаза қолдану туралы актіде жаза тағайындалған адам, жаза қолданылатын қылмыс және жазаның түрі көрсетіледі.

Персоналды басқару қызметі (кадр қызметі) тәртіптік жаза қолданғаны туралы акт танысу үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылатын әкімшілік қызметкердің құрылымдық бөлімшесінің тікелей басшысына және мемлекеттік органның басшылығына жіберіледі.

Алынбаған тәртіптік жазалар туралы мәліметтер мен актілер мемлекеттік органның персоналды басқару қызметінде (кадр қызметінде) қызметкердің
іс-тәжірибесін енгізу арқылы тіркеуге жатады.

Мемлекеттік қызметтің беделін түсіретін тәртіптік теріс қылық жасаған қызметкерлерге уәкілетті адам қолданған тәртіптік жазалар туралы ақпаратты персоналды басқару қызметі (кадр жұмысы бөлімі) міндетті түрде ұсынуға жатады құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға.

Мемлекеттік әкімшілік қызметшілердің тәртіптік жауапкершілікке тартылған кездегі құқықтарының кепілдіктері

Тәртіптік жауапкершілікке тартылатын әкімшілік мемлекеттік қызметшінің өкілі болуы мүмкін.

Шағымдарды іс-әрекеттеріне шағым жасалып жатқан уәкілетті тұлғаға жіберуге тыйым салынады.

Тәртіптік жаза қолдану туралы шешімге шағым оның орындалуын тоқтатпайды.