«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 81-бабына сәйкес әйелдің жүктілік кезеңінде, босану кезінде және босанғаннан кейін, оның ішінде шарананы тірі туудың және өлі туудың халықаралық критерийлерімен айқындалатын мерзімінен бұрын босанғаннан кейін Қазақстан Республикасының аумағында рұқсат етілген әдістерді қолдана отырып, денсаулығын сақтауға және көмек алуға құқығы бар. Жүкті, босанатын және босанған әйелдерге кепілдендірілген тегін медициналық көмек көлемі шегінде медициналық, кеңестік көмек көрсетіледі.

Кепілдендірілген тегін медициналық көмек көлемі шегіне жүктілік кезеңі, бала туу және бала туудан кейінгі кезең кіреді. Жүктілік анықталғаннан кейін ең алдымен әйелдер кеңесіне (бұдан әрі – ӘК) есепке тұру қажет.

Жүктіліктің 7–12 аптасы – есепке қоюдың оңтайлы кезеңі болып табылады. Осы кезде учаскелік әйелдер дәрігеріне алғаш рет барып көріну қажет.

Есепке кейін де тұруға болады, алайда бұл әйел мен оның баласының денсаулығын кейбір қауіптер тудыруы мүмкін, сол себепті көптеген ауруларды жүктіліктің ерте мерзімінде анықтаған дұрыс, бұл емдеу сәтті өту үшін дұрыс болады.

Жүкті әйел аудандық әйелдер кеңесінде тегін– бұл кепілдендірілген тегін медициналық көмек көлемі есебінен  қызмет көрсетіледі. Әйелдер кеңесін дербес таңдауға болады, бұл жерде тіркеуге тұрған жері бойынша немесе нақты тұратын жері бойынша өтініш беруге болады («Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 71-бабына сәйкес). Бұл өзге қалалық әйелдерге және азаматтығы басқа әйелдерге қатысты болып келеді.

Егер өзге әйелдер кеңесін таңдауды шешсеңіз,мысалы, жұмыс орнының жанында, бұл жағдайда сіз тіркелген жеріңіздегі есептен шығуыңыз және өзіңіз таңдаған әйелдер кеңесіне есепке тұруыңыз қажет. Тіркелу орнын ауыстыру мүмкіндігін алдын ала біліп алған дұрыс болады. Сондай-ақ өз қалауыңыз бойынша жүктілікті бақылау бойынша лицензияға ие ақылы емханада бақылауға тұруға болады. Сонымен қатар бойға бала біткеннен бастап бала туудан кейінгі кезеңге дейін ақылы медициналық қызмет көрсетуді қамтамасыз ететін перинаталдық орталықтар мен жеке емханалар бар.

Әйелдер кеңесіне есепке тұру үшін қандай құжаттар қажет?

• Жеке куәлік (түпнұсқа мен оның 2 көшірмесі).
• Микрореакцияға талдау.
• Күйеуінің жеке куәлігі (1 көшірме).
• Неке туралы куәлік (1 көшірме).

Соңғы екі құжат кейін — перзентханадан жылдам шығау кезінде қажет болады. Егер бала туу сәтті өтіп, сәби мен ананың жағдайы жақсы болса, оларды 3 – 4 күні перзентханадан шығарады. Перзентхана баланың құжаттары дұрыс ресімделгеннен кейін ғана баланы шығаруға рұқсат ете алады.

Өмірде кез келген тосын жағдайлар болады: бала туудың алдында құжаттар жоғалып кетуі немесе баланың әкесін шұғыл түрде іссапарға жіберуі мүмкін. Бұл жағдайда бала туған әйелді баланың құжаттарын ресімдеу мүмкін болмауына байланысты шығара алмайды. Сол себепті қажетті құжаттарды алдын ала дайындау қажет.
Егер әйел некеде тұрмаса, соңғы екі құжатты ресімдеудің қажеті жоқ, себебі бала анасының атына ресімделеді.

Барлық қажетті құжаттар ұсынылып, тіркелетін орында берілетін сауалнамалар толтырылғаннан кейін сіздің атыңызға 3 негізгі құжат ресімделеді:

1. Амбулаториялық ауру картасы (нысан 025/у).
2. Алмастыру картасы (нысан 113/у), бұл карта әрқашан өзіңізбен бірге болуы тиіс.
3. Жүкті әйелдің жеке картасы (нысан 111/у).

Әйелдіауруханаданшығарғанкездеоғанбаланыңтуутуралымедициналықкуәлігіберіледі. «Неке (ерлі-зайыптылық) жәнеотбасы» туралы ҚР Кодексінің 187 бабынасәйкес бала туудытіркеуүшін туутуралымедициналықкуәлікнемесетуутуралыфактіндәлелдейтін сот шешімініңкөшірмесі негізболып табылады. Баланы туутуралымедициналықкуәлікте баланыңанасытуралыбарлыққажеттідеректер (тегі, аты, әкесініңаты (бар болғанкезде), сондай-ақбаланыңтуылғанкүні мен жынысы, құжатты беру күнікөрсетіледі. Куәліккелауазымдытұлғақолқоюыжәнемедицаиналықұйымныңмөріменкуәландыруытиіс.

«Баланың тууы туралы өтінішті оның ата-аналары не басқа да мүдделіадамдартіркеушіоргандарғаол туғанкүнненбастапүшжұмыскүніненкешіктірмей беругетиіс.

Бала өлі туған жағдайда, босанған кезден бастап бір жұмыс күнінен кешіктірмей медициналық ұйымның жауапты лауазымды адамы өтінішті береді.

Үш жұмыс күні өткен соң берілген өтініш бойынша баланың тууын мемлекеттік тіркеу Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша тіркеуші орган жасаған қорытындының негізінде жүргізіледі»;

«Бала Қазақстан Республикасынан тыс жерде туған жағдайда баланың тууы туралы өтінішті оның ата-аналары не басқа да мүдделі адамдар Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелеріне оның туған күнінен бастап екі айдан кешіктірмей беруге тиіс»;

Баланың тууын мемлекеттік тіркеу туралы өтініш кез-келген тіркеуші органға, қаладағы, аудандық маңызы бар қаладағы аудандардың жергілікті атқарушы органдарына, кент, ауыл, ауылдық округ әкімдеріне немесе «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ өтініш берушінің өтініші бойынша жазбаша түрде немесе портал арқылы электронды түрде берілуі мүмкін.

Баланы мемлекеттік тіркеу рәсімі екі жұмыс күнінен аспайды.

Сондай-ақ «Электрондық үкімет» порталында баланың тууын тіркеудің екі тәсілі бар. Бірінші – ата-аналар баланың тууын онлайн режимінде тіркейді, бұдан кейін әлеуметтік төлемдерді тағайындауға электрондық өтініш береді. Онлайн өтініш берудің екінші нұсқасы баланың тууына байланысты қызметтердің кешенін композиттік қызмет ретінде алуды пайымдайды. Бір қызмет арқылы баланың тууын тіркеуге өтініш, бала күтімі бойынша жәрдемақы алуға өтініш беруге, сондай-ақ баланы балабақшаға кезекке қоюға (бұл жерде аталған қызметтер жеке де көрсетілуі мүмкін екенін атап өту қажет).

Проактивті бала тууды тіркеу

Бала өмiрге келiсiмен оның ата-анасына SMS-хабарлама арқылы құттықтау келiп, сәбидi тiркеу бойынша мемлекеттiк қызметтi алу ұсынысы жасалады. Баланың тууына байланысты проактивті қызметтерді көрсету бойынша пилоттық жоба Қазақстанның барлық облыстарында іске қосылды.

Проактивті қағида бойынша қызметті көрсету үшін ЭҮП-дағы жеке кабинетте ұялы телефон нөмірін сіздің ЖСН-мен байланыстыруды жүзеге асыру қажет.

Сондай-ақ, туу бойынша жәрдемақы ресімдеу үшін шот нөмірін көрсету қажет. Тууын мемлекеттік тіркеуден кейін бала туралы қажетті мәліметтер оны мектепке дейінгі мекемелерге есепке қою үшін жергілікті атқарушы органдарға беріледі.

Қызметті алушының таңдауы бойынша дайын туу туралы куәлікті ХҚКО-нан алып кетуге, не курьер арқылы үйге жеткізуге тапсырыс беруге болады.

Бала күтімі бойынша ұзақтығын, баланның тууына байланысты әлеуметтік төлемдер мен жәрдемақылардың көлемін білу үшін мына мақаламен танысуды ұсынамыз – Декреттік демалыс.