Ақылды емхана

"Ақылды емхана" жобасының шеңберінде Солтүстік Қазақстан облысында маршруттау енгізілді, оған емхана бойынша пациенттердің жылдам қозғалуына арналған бағыттары көрсетілген кабинеттердің орналасқан жері көрсетілген ақпараттық стендтер, сондай-ақ әр қабатта орналасқан QR-кодтар оқылғаннан кейін смартфонда іске қосылатын қабаттың интерактивті жоспары енгізілген.

Ресепшн тірегінде пациенттер емхана мамандарының қабылдауына жазыла алатын 4 баламалы әдіс көрсетілген:

Мобильді денсаулық сақтау (mHealth) элементтерін енгізу және "қашықтан кеңес беру"

Денсаулық сақтау саласында "Smart City" тұжырымдамасы аясында "Қызылорда облысының медициналық ұйымдарында телемедициналық жабдықтар кешенін орнату" жобасы жүзеге асырылды.

Бұл онлайн-режимде ауылдық жерлердегі дәрігерлер мен науқастарды байланыстыруға мүмкіндік береді, дәрігерлерге ешқайда бармай-ақ кеңес беруге мүмкіндік береді, ал аудан және ауыл тұрғындарына облыс орталығына бару қажеттігінен арылтады. Осылайша, жоба аудан орталықтарындағы шалғай жатқан пациенттерге жоғары білікті және уақытылы кеңес беруге, сондай-ақ пациенттердің дәрігерге бару уақытын үнемдеуге және жол жүру шығындарын азайтуға мүмкіндік береді. Қызылорда облысының 15 медициналық ұйымдарында телемедициналық жабдықтар кешені бар, оның ішінде 8 аудандық, 1 қалалық және 6 өңірлік медициналық ұйымдарда. Жобаға облыстық перинаталдық орталық, облыстық жұқпалы аурулар ауруханасы, облыстық туберкулезге қарсы аурухана, қалалық аурухана және Байқоңыр қаласындағы облыстық медицина орталығының филиалы сияқты облыстың бейінді денсаулық сақтау объектілері қосылды. Жобаны іске асыру келесіге мүмкіндік берді:

Робот-хирург

Жасанды интеллект өз жасаушысының денсаулығын қорғауға шығады. Отандық денсаулық сақтау саласында алғашқы робот-хирург пайда болды. ҚР Президенті Іс Басқармасы Медициналық орталығы ауруханасының дәрігерлері хирург-робот көмегімен ең аз араласумен операция жасап жатыр.

Роботталған хирургияның референттік орталығы ҚР Президенті Іс Басқармасының Медициналық орталығы ауруханасының базасында құрылып, ашылды және ол Қазақстан үшін медицинадағы жаңа бағытты – роботтың көмегімен жасалатын хирургияны іске асыру үшін барлық мүмкіндіктерді ұсынады. Бұл посткеңестік кеңістіктегі алғашқы осындай жоба, клиникалық сынақтар мен операциялар жүргізу мақсатында ғана емес, сонымен қатар дәрігерлердің біліктілігін арттыру және дайындау үшін де құрылған. Орталықта Қазақстан дәрігерлері үшін де, шетелдік мамандар үшін де шеберлік сабақтарын өткізуді жоспарлап отыр.

Хирург-робот хирург-адамды алмастырмайды. Ол маманға көмек ретінде жасалған: операциялық өрісті үшөлшемді бақылау; операция жасалатын органдардың бейнесін бірнеше рет ұлғайту; қолдың дірілін абсолютті жою; үлкен тіліктердің болмауы және пациентті қалпына келтірудің жылдам өтуі; жұқтырудың ең аз тәуекелдері; операциядан кейін ауыр ауырсыну сезімінің болмауы.

Смарт Мектеп (ҚББЖ + Е-асхана) және Смарт Балабақша

Петропавлда С. Шаймерденов ат. қалалық классикалық гимназиясы негізінде "Smart-мектеп" жобасы пилоттық режимде енгізілді. Осы жоба шеңберіндегі бірінші кезеңде оқу жылының соңына дейін қолжетімділікті бақылау және басқару жүйесін енгізу жоспарлануда (ҚББЖ), ол оқу орындары үшін арнайы жасалған және бөгде адамдардың кіруін болдырмаумен қатар SMS-хабарламалардың көмегімен ата-аналарды баланың мектепке келу және одан кету уақыты туралы хабардар етеді.

Келесі кезеңдерде дауыстық хабарлау жүйесі сияқты құрамдастарды енгізу, сондай-ақ білім беру процесінің барысы, гимназия тарихы, кесте және т. б. туралы ақпаратты көрсету үшін гимназияны ақпараттық-интерактивті терминалдар мен панельдермен жабдықтау жоспарлануда. Сондай-ақ, "Е-асхана" модулін іске қосу жоспарлануда. Бұл оқушыларға арнайы карталардың көмегімен тамақтарды электронды төлеуге мүмкіндік береді, онда оқушының қалауы туралы ақпарат, сондай-ақ оның рационын бақылау көрсетіледі.

Мектепке дейінгі білім беру де назардан тыс қалған жоқ. Smart-балабақша жобасы келушілердің электрондық есебін, балалардың даму мониторингін жүргізуге, ішкі үдерістерді автоматтандыруға мүмкіндік береді. Бұл жүйе "Алтын бесік" балабақшасында пилот ретінде іске қосылды. Қаланың 14 мемлекеттік мектепке дейінгі мекемесіне жобаны енгізу жоспарлануда.

Онлайн-режимде салықтарды төлеу

ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті "электрондық үкіметтің" төлем шлюзімен бірлесіп банктердің салық және кеден төлемдерін онлайн-режимде төлеу туралы ақпаратты беру тетігін іске қосты, бұл төлемдер туралы ақпаратты ақпараттық жүйелерге беру мерзімін бірнеше минутқа дейін қысқартуға мүмкіндік берді.

Ақпаратты онлайн-режимде беру бюджетке төленген салық және кеден төлемдерін жедел растау, тауарларды шығару кезінде төлемді растайтын құжаттарды ұсыну талаптарын болдырмау, салық төлеушілердің дербес шоттарына төлемдерді уақтылы және адрестік тарату және тиісінше мемлекеттік қызметтерді уақтылы көрсету мақсатында іске асырылды.

31 банктен осы жүйеге 25 банк қосылған: "Қазпочта" АҚ, "Халық банкі" АҚ, "ЭкспоКредит" АҚ, "Al-Hilal Ислам Банкі" АҚ, "Банк Kassa Nova" АҚ, "Шинхан Банк" АҚ, "Qazaq Banki" АҚ, "АТФ Банк" АҚ, "Банк ВТБ" АҚ, "RBK Банк" АҚ, "Эксимбанк Қазақстан" АҚ, "ForteBank" АҚ, "Еуразиялық банк" АҚ, "АлтынБанк" АҚ, "КаспийБанк" АҚ, "Қазақстандағы Қытай Банкі ЕБ" АҚ, "Ситибанк Казахстан" АҚ, "Алматы қаласындағы Қытай сауда-өнеркәсіптік банкі" АҚ, "Банк ЦентрКредит" АҚ, "Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі" АҚ, "Нұрбанк" АҚ, "Хоум Кредит Банк" АҚ, "Capital Bank Kazakhstan" АҚ, "Цеснабанк" АҚ және "АзияКредитБанк" АҚ.

Салық төлеушілерге салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу бойынша салық міндеттемесін уақтылы орындау үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында екінші деңгейдегі банктермен бірлесіп банк шоты болған жағдайда - банкоматтар және өзге де электрондық құрылғылар арқылы бюджетке төлемдерді жүзеге асыру тетігі іске асырылды. Бұдан басқа, "электрондық үкіметтің төлем шлюзі" автоматтандырылған жүйесі арқылы "Салық төлеушінің кабинеті" web-қосымшасы (www.kgd.gov.kz), Электрондық үкімет порталы (www.egov.kz) арқылы салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу мүмкіндігі бар.

Проактивті мемлекеттік қызметтер

Проактивті қағидат белгілі бір өмірлік жағдай туындаған кезде ақпараттық жүйелерде қамтылған мәліметтер негізінде азаматтарға олардың өтінішінсіз мемлекеттің қызмет көрсетуін білдіреді.

2017 жылғы 29 желтоқсаннан бастап Қазақстанда бала туу бойынша проактивті қызмет іске қосылды, ол баланың тууын тіркеу, оны балабақшаға кезекке қою және бала туу және күту бойынша жәрдемақылар тағайындауды біріктірді. Мемлекеттің азаматпен қарым-қатынасы әдеттегі СМС-хабарлама функциясы арқылы жүзеге асырылады. 2018 жылдың қыркүйегінен бастап бұл қызмет EgovKzBot арқылы Telegram қосымшасында іске асырылды.

Бұған дейін бала туу бойынша қызметтерді алу процесі үш мекемеге баруды, сондай-ақ өтініш беруді, растайтын құжаттарды ұсынуды және кезекте күтуді қамтыды. Бала туу бойынша проактивті қызмет көрсету СМС-хабарламалармен алмасу арқылы қызметті алу кезеңдерін үштен бірге дейін қысқарта отырып азаматтардың Халыққа қызмет көрсету орталықтарына немесе мемлекеттік органдарға бару қажеттілігін болдырмайды. Проактивті қызметті енгізу қызмет көрсету мерзімін 2 жұмыс күніне қысқартуға мүмкіндік берді, бұл ретте қағаз құжат айналымы 300 мың құжатқа қысқарды.

Enbek.kz электрондық еңбек биржасы

Әлеуметтік-еңбек саласын цифрландыру аясында Enbek.kz электрондық еңбек биржасы табысты жұмыс істеуде. Нәтижесінде жұмысқа орналасу үдерісі екі есе қысқарып, процедураның өзі ашық болды.

Қазіргі уақытта биржада 98 мыңнан астам жұмыс беруші және 486 мыңға жуық жұмыс іздеуші тіркелген. 2018 жылы электрондық еңбек биржасы арқылы 533 мыңнан астам ізденуші жұмысқа орналастырылды, оның 409 мыңы тұрақты жұмыс орындарына. Жұмысқа орналастыру үдерісі 2 есеге қысқарып, жұмысқа орналастыру саны 18%-ға артты. Іске асырылып жатқан шаралардан шамамен алынған экономикалық тиімділік 2018 жылы 1,8 млрд. теңгені құрады. 2019 жылы қағаз тасығыштардағы құжаттарды қысқартуға мүмкіндік беретін және мұрағаттық деректердің сақталуы мен қолжетімділігін қамтамасыз ететін қызметкердің бейіндерін жүргізу және еңбек шарттарын есепке алу жүйесін енгізу жоспарлануда.

Еуразиялық экономикалық комиссия (ЕЭК) Қазақстанның Еуразиялық экономикалық одақ елдерінде электрондық еңбек биржасын құру туралы бастамасын мақұлдады. Бұл мәселе бойынша жұмыс ағымдағы жылы да жалғасын табады.

"Қазпочта" АҚ-да почта қызметтері саласында дрондарды қолдану

2017 жылдан бастап "Adrome Automation" компаниясы пилоттық режимде пошта жеткізу қызметін көрсету үшін "дрондар-почташыларды" іске қосты. 2018 жылдан бастап компания "Қазпошта" АҚ-мен ынтымақтастық аясында жүк көтергіштігі 2 кг-ға дейінгі ұшқышсыздарды пайдалана отырып жеткізуді жүзеге асырады. Жақын болашақта компания 8 кг-ға дейін көтере алатын жаңа борт енгізуді жоспарлап отыр.

Жеткізу 4 бағыт бойынша жүзеге асырылады - Алматы, Оңтүстік Қазақстан, Қарағанды және Жамбыл облыстары. Дрондар тұрақты негізде Ұзынағаш кентінен Бесмойнақ, Дегерес, Талап, Сарыжаз кентінен Алматы облысындағы Комерши, Қарасаз, Талас, Шалкөде кенттеріне, Молодежный кентінен Дальнее және Родниковское селоларына, Ұлытау кентінен Қарағанды облысындағы Сарлық ауылына және басқа да көптеген елді мекендерге хат - хабарларды жеткізеді.

Бүгінгі күні өткен қашықтық 22 000 км асады. 1700 кг астам баспа басылымдары тасымалданды. Дрондар-пошташылар жеткізу уақытын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді. Мысалы, машинада баратын орынға дейінгі жол қашықтығы 250 км, оған 6 сағат қажет. Ұшқышсыз тура 70 км қашықтықты ұшып өтіп, 6 орнына 1,5 сағат жұмсайды.

Смарт-фермалар

Ауыл шаруашылығы саласын цифрландыру және шаруашылық жүргізуші субъектілердің "ақылды технологияларды" енгізуі бойынша кешенді тәсіл мақсатында Солтүстік Қазақстан облысының алқаптарын цифрландыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Бүгінгі күні өсімдік шаруашылығы өнімдерін өсірумен айналысатын 37 шаруашылықта "Ақылды технологиялар" енгізілді. Өрістердің электрондық карталарын қолдану "нүктелі" егіншілік үшін негіз болып табылады. Бүгінгі күні егістік алқабының 73,3% немесе 3,5 млн. га-ы цифрландырылды.

Цифрландырудың заманауи тәсілдері облыстың мал шаруашылығы кешендерінде де қолданылады. Мысалы, 17 сүт-тауар кешені жұмыс істейді, оларда сүт сауылуын жеке ескеруге, қажетті құнарлы азықтарды беруге, сиырларды өз тобына немесе емдеу үшін қораға жіберуге мүмкіндік беретін жүйелер қолданылады. Жүйелер сауу орнының бақылаушыларымен, сүт есептегіштерімен және электрондық пульсаторлармен жабдықталған. Олар сиырдың немесе сиыр тобының тұрақты мониторингін және бағалауын жүргізуге мүмкіндік береді, бұл жалпы табын бойынша жоғары сүт өнімділігіне қол жеткізу үшін маңызды рөл атқарады. Келесі жобалар пайдаланылады:

– малдарды чиптеу – облыстың 5 шаруашылығында жалпы мал басы 4,0 мың бас ІҚМ және 900 бас жылқы қолданды (Тайынша ауданы - "Алабаота асыл тұқымды зауыты" ЖШС - 3505 мың бас ІҚМ, "Альжан" ШҚ - 214 бас жылқы, Ақжар ауданы – "Талпын-Агро" ФШ – 600 бас жылқы, Мамлют ауданы – "Новомихайловское-2003" ЖШС - 462 бас ІҚМ және 47 бас жылқы, Шал ақын ауданы - "Азасал" ЖШС - 29 бас жылқы);

– облыстың сүт кешендерінде өндірілген сүттің автоматтандырылған есебі ("Зенченко и К" КС, "Тайынша Астық" ЖШС, "НұрСен Агро" ЖШС, "Петерфельд-Агро" ЖШС, "Якорь СК" ЖШС, "Бекет" ФШ, "Леонов" ШҚ, "Полтавское" ЖШС, "Редин" ШҚ, "Нежинка-Ерке" ЖШС, жалпы 8,6 мың сиыр басы бар.);

– электронды бақташы немесе электр қоршауы - облыстың 5 шаруашылығымен қолданылады (Жамбыл ауданының "Шатило и К" ЖШС, Ғ. Мүсірепов ауданының "Атамекен-Агро-Шүкіркөл" ЖШС, Тимирязев ауданының "Атамекен-Агро-Тимирязево" ЖШС және "Мичуринское" ЖШС, Айыртау ауданының "Прекрасное" ШҚ, жалпы саны 3,8 мың бас ІҚМ).

Ағымдағы жылы цифрландыру элементтері енгізілетін 7 сүт кешенінің құрылысы бойынша жобаларды іске асыру жоспарлануда.

Тиянақты егіншілік

Алматы облысындағы "Қаскелең" агропаркі ғылыми-демонстрациялық кластер болып табылады, онда тиянақты егіншілік, өсімдік шаруашылығы, тұқым шаруашылығы, фитосанитария саласындағы барлық жаңа технологиялар, цифрлық шешімдер және шаруашылық жүргізудің ұтымды әдістері қолданылады. Агропарк 6 ірі ғылыми институты бар консорциумда 1 630 га алаңда құрылды.

Қаскелең Агроопаркінің миссиясы тиянақты егіншілік технологияларын енгізу, процестерді цифрландыру және үлкен деректерді өңдеу, шаруашылық жүргізудің экологиялық ұтымды әдістері мен саланың адами капиталын дамыту арқылы елдің АӨК тиімділігін арттыру болып табылады. Агроөнеркәсіп аумағында тиянақты егіншілік элементтерін енгізу сенсорлар мен датчиктердің көмегімен метеодеректерді дәл есепке алу мен талдауды жүргізуге мүмкіндік берді.

Мысалы, "Қаскелең" агропаркында комбайнерсыз (кабинасы бос) John Deere S760 автоматтандырылған комбайны дәнді дақылдарды тәжірибелі алқаптарда жинайды. Өрістің электрондық картасына байланыстырылған арнайы жазылған бағдарлама астық жинайтын машинаны адамның араласуынсыз басқарады.

"Қаскелең" агропаркінің аумағында нақты егіншілік элементтерін және инновациялық шешімдерді енгізу тәжірибелік учаскелерде өндірістің тиімділігін арттыруға мүмкіндік берді. Мысалы, жаздық бидайды өсірудің дәстүрлі және инновациялық технологиясы кезіндегі шығындар бірнеше есе ерекшеленеді. Дәстүрлі технология кезінде таза пайда 85 мың теңге/га құрайды. Инновациялық технологияларды пайдалану кезінде – 232,5 мың теңге/га.

Айта кету керек, мемлекет ауыл шаруашылығындағы ең тиімді шешімдерді трансферттеу, бейімдеу және апробациялау бойынша шығындарды өзіне алды. Агроөнеркәсіп алқаптарында расталған тиімділік көрсеткіштері мен қарулануға алынған технологиялар отандық бизнеске экономикалық шығындарды айтарлықтай төмендетуге және өнімділікті арттыруға мүмкіндік береді.

"Сергек" жол қозғалысын бақылаудың зияткерлік жүйесін енгізу

2017 жылдың қыркүйек айында елордада алғаш рет қаланың басты мәселелерінің бірі – жол қозғалысы ережелерін бұзу және нәтижесінде өліммен аяқталған аварияларды шешу үшін "Сергек" фото – және бейнетіркеу зияткерлік жүйесі іске қосылды.

Егер жүйе басында жылдамдықты арттыру, автобус жолағымен жүріп өту және тоқтау-сызықтарының қиылысуы сияқты жол қозғалысы ережелерін бұзушылықтарды анықтау және тіркеу үшін қолданылса, бірнеше айдан кейін қала тұрғындарының кешенді қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлігінде өз мүмкіндіктерін кеңейтті.

Құқық бұзушылықты жүйе тіркеген жағдайда хаттама автоматты режимде қалыптастырылады және тәртіп бұзушының тұратын мекен-жайына жіберіледі. Сонымен қатар полиция қызметкерлері мен олардың қызметтік автокөліктері бейнетіркегіштермен және GPS жабдықтарымен жабдықталған. Сонымен қатар, полиция қызметкерлері әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманың электрондық көшірмесін толтыра бастады. Бұл сыбайлас жемқорлықтың алдын алады және айыппұлды сол жерде төлеуге мүмкіндік береді.