Нотариалдық қызметпен айналысуға лицензиялар алу 3 кезеңде жүргізіледі: тағылымдама, аттестаттау және тікелей лицензиялар алу.
Нотариалдық қызметпен айналысуға тағылымдаман өту.
Нотариалдық қызметпен айналысу құқығына тағылымдамадан өту үшін нотариалды палатамен тағылымдамадан өту туралы шарт жасасу қажет.
Тағылымдамадан өту мақсаты нотариустың жұмысын ұйымдастыру және нотариаттық әрекеттерді жасау бойынша кәсіби білімдерді және практикалық дағдыларды игеру болып табылады. Нотариуста тағылымдама бағдарламасы теориялық және тәжірибелік дағдыларды иеленуді білдіреді. Бағдарламаның ұзақтығы бір жылдан кем емес мерзімді құрайды.
Тағылымдамадан өту кәсіби дайындықтың бірыңғай бағдарламасы бойынша жүзеге асырылады. Сіз тағылымдамадан өткен нотариус тағылымдаманың аяқталуы бойынша тағылымдамадан кәсіби дайындықтың бағдарламасын орындауды көрсететін қорытындыны дайындайды. Қорытынды аумақтық әділет органының және нотариаттық палатаның бірлескен шешімімен 10 жұмыс күні ішінде бекітіледі. Тағылымдамадан өтуші кәсіби бағдарламаны толық емес игермеген жағдайда оған қосымша уақыт ұсынылады.
Нотариустар тағылымдамасы ақылы өтеді. Нотариустың тағылымдамадан өтушілерінің тағылымдамадан өтуі үшін ақы төлеу туралы қағидасына сәйкес төлем мөлшері ай сайын 10 АЕК аспайды.
Тағылымдамадан теріс мотивтер бойынша атқарылатын лауазымнан босатылғандарды қоспағанда, мемлекеттік нотариус жұмыс өтілі бар адамдар өтпейді.
Тағылымдамадан өткеннен кейін нотариаттық қызметпен айналысу құқығына аттестаттаудан өту қажет. Ол үшін аумақтық әділет органдарында арнайы комиссиялар құрылады. Комиссия жеті мүшеден – нотариаттық палатаның төрағасын қоса алғанда екі нотариус, әділет органдарының екі өкілі, құқықтанушы ғалым және мәслихаттың екі депутатынан тұруы тиіс.
Тағылымдамадан өткен және нотариаттық қызметпен айналысу құқығына үміткер адамдарды аттестаттаудан өткізу қағидасына сәйкес, нотариаттық қызметпен айналысу құқығына үмiткер тұлға тағылымдамадан өткеннен кейін "электрондық үкіметтің" веб-порталы арқылы:
- Тұрғылықты жері бойынша Комиссияға аттестаттауға жіберу туралы сұрау салу.
- Оларды әділет органдарына ұсынғанға дейін кемінде бір ай бұрын денсаулық сақтау ұйымдарымен берілген диспансерлік есепте тұратыны/тұрмайтыны туралы үміткердің тұрғылықты жерi бойынша нарколог және психиатрдың анықтамаларының электрондық көшірмесі.
- Заң мамандығы бойынша кемінде екі жыл жұмыс өтілінің болуын растайтын құжаттың электронды көшірмесін жібереді.
Аттестаттауға жіберу туралы сұрау салуда мынадай:
- жоғарғы оқу орнының атауы;
- мамандықтың шифрі;
- дипломның нөмірі.
- Дипломның берілген күні немесе "Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес нострификациялау немесе тану рәсімінен өткенін растайтын құжат туралы:
- сериясы және нөмірі;
- негіздеме: күні және нөмірі;
- тіркеу нөмірі және күні.
- Тағылымдамадан өткені туралы қорытынды туралы:
- тағылымдамадан өткені туралы қорытындыны бекіту күні;
- облысы;
- тағылымдама жетекшісі;
- тағылымдаманың басталу күні;
- тағылымдаманың аяқталу күні туралы мәліметтер қамтылады.
Құжаттар тиісінше ресімделмеген не олардың толық топтамасы табыс етілмеген жағдайда, аумақтық әділет органдары қайтару себебі туралы жазбаша хабарламамен ол түскен күннен бастап 5 жұмыс күнінен кешіктірмейтін мерзімде үміткерге өзі ұсынған құжаттарымен бірге өтінішті қарамастан қайтарады.
Егер үміткер «Нотариат туралы» Заңда белгіленген талаптарға сәйкес келмесе, оны аттестаттауға жіберуден бас тартылады. Бас тарту жағдайында сотқа шағымдана аласыз. Аттестаттауға жіберуден бас тартылған жағдайда, аумақтық әділет органдары өтініш түскен күннен бастап 15 жұмыс күнінен кешіктірмей дәлелді шешімді үміткерге жібереді. Аттестаттауға жіберуден бас тартуға заңда белгіленген тәртіппен сотқа шағым жасалуы мүмкін.
Аттестаттауға жіберілген үміткерді аттестаттаудың өтетін орны, күні, уақыты, тәртібі туралы оны өткізгенге дейін күнтізбелік 10 күннен кешіктірмей аумақтық әділет органдары жазбаша хабардар етеді.
Аттестаттау екі кезеңнен тұрады – ҚР заңнамасын білуге компьютерлік тест тапсыру және емтихан билеттері бойынша ауызша тапсырма орындау. Сіз тестілеуден қазақ немесе орыс тілдерінде өте аласыз.
«Нотариат туралы» Заңның 7-2-бабына сәйкес аттестаттаудан өтуде анықтамалық, арнайы және өзге де әдебиетті, сондай-ақ байланыс құралдарын, сондай-ақ қандай да бір жазбаларды пайдалануға рұқсат етілмейді.
Аттестаттаудан кейінгі келесі күннен кешіктірмей комиссия аттестаттау немесе аттестаттамау туралы негізді шешім шығарады. Комиссия шешіміне сіз сотқа шағымдана аласыз. Аттестаттаудан өтпеген үмiткер қайта аттестаттауға бiр жылдан соң жiберiледi.
Аттестаттау туралы комиссияның шешімі шығарылған күннен бастап 3 жыл ішінде жарамды болып табылады.
«Нотариат туралы» Заңға сәйкес Қазақстан Республикасының Әділет біліктілік алқасыlа немесе Қазақстан Республикасы Жоғарғы Cот кеңесі жанындағы Біліктілік комиссиясына біліктілік емтиханын тапсырған адамдар, тұрақты судьялар және өз міндеттерін атқару кезінде теріс қылықтар жасағаны және заңдылықты бұзғаны үшін судьялық қызметінен босатылған судьяларды қоспағанда, тұрақты судья болып жұмыс істеген адамдар, сондай-ақ мемлекеттiк нотариустар аттестаттаудан өтпестен нотариаттық қызметті жүзеге асыру үшін лицензия алуға құқылы.
Лицензия алуда және лицензия алуда Заңның 21-бабына сәйкес лицензия алуда, нотариаттық округ шегіндегі жеке нотариустың қызмет аумағы нотариаттық палатаға сәйкес аумақтық әділет органы анықтайды және cіз бөлмені белгілі бір аумақ шегінде орналастыруға құқылы емессіз.
Нотариаттық қызметпен айналысу құқығына лицензияны «электрондық лицензиялау» порталы арқылы онлайн алуға болады.
