ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес, егер міндеттемелерді бұзу еңсерілмейтін күш (форс-мажор) жағдайларының туындауы салдарынан болса, адам жауапкершіліктен босатылады.

Форс-мажордың салдарынан шартты тиісінше орындау мүмкін еместігін дәлелдеу қажет. Форс-мажорлық мән-жайлардың басталуы жазбаша және өзге де дәлелдермен дәлелденуі мүмкін.

Қазақстанның сыртқы сауда палатасының форс-мажор басталғаны туралы куәлігі дәлел бола алады.

Осыған байланысты пандемияға байланысты шарттық міндеттемелерді орындауға мүмкіндігі жоқ қазақстандық кәсіпкерлер үшін куәлік алу пайдалы болуы мүмкін.

Форс-мажорды куәландыруды кім жүзеге асырады

Еңсерілмес күш мән-жайларын форс-мажор мән-жайларына және «Hardship» мән-жайларына бөлуге болады:

1) форс-мажорға-міндеттемелерді тиісінше орындауға кедергі келтіретін немесе оны іс жүзінде мүмкін емес ететін, пайда болғаны  үшін міндетті тарап жауап бермейтін және оның басталуын алдын ала болжай алмаған және/немесе алдын ала алмаған, қоса алғанда, бірақ шектелмейтін Төтенше және еңсерілмейтін мән-жайлар жатады:

• табиғи және техногендік сипаттағы дүлей зілзалалар, дауылдар, циклондар, жер сілкіністері, цунами, су тасқыны, найзағайдың салдарынан болған қираулар және т. б.;
• соғыс қимылдары, жарияланған немесе жарияланбаған соғыс, тәртіпсіздіктер мен төңкерістер, қарақшылық актілер, диверсия;
• мемлекеттік органдардың шешімдері және/немесе әрекеттері/әрекетсіздігі және т. б.;
• бойкоттар, ереуілдер және кез-келген түрдегі кәсіпорынның жұмысын баяулатып, жұмыстың тоқтап қалуына әкелетін локауттар;
• жарылыстар, өрттер, машиналардың, зауыттардың, қондырғылардың және т. б. бұзылуы.

2) "Hardship" мән-жайларына тараптардың еркінен тыс мән-жайлардың елеулі өзгеруі келісімшарт (шарт, келісім) бойынша орындауды артық ауыртпалықты ететін жағдайлар жатады.

Форс-мажорға және "Hardship" жағдаяттарына қатысы жоқ, нарықта орындауға қажетті тауарлардың, жұмыстардың немесе қызметтердің болмауы.

Қазақстанның сыртқы сауда палатасы ("Атамекен" Қазақстан Республикасы Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының еншілес ұйымы) Сыртқы сауда мәмілелері мен ҚР халықаралық шарттарының талаптарына сәйкес еңсерілмейтін күш мән-жайларын куәландыруды жүзеге асырады ("Атамекен" Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы Басқармасының 2014 жылғы 12 тамыздағы № 42 шешіміне сәйкес).

Форс-мажор куәлігін алу үшін қажетті құжаттардың тізімін мына электрондық мекенжайлардың бірі бойынша өтінім жіберу арқылы алуға болады:

• info.icc.kz@gmail.com
• online@atameken.kz

Тел.: + 7 7172 27 90 54; 27 90 55; 27 90 56; 27 96.

Форс-мажор туралы куәлікті алу үшін қандай құжаттар қажет

Куәлік алу үшін мыналарды ұсыну қажет:

• Заңды тұлғалар үшін - тіркеу/ қайта тіркеу туралы анықтаманы, жеке кәсіпкерлер үшін – жеке кәсіпкер ретінде тіркеу туралы куәлікті қоса бере отырып, жазбаша өтініш;
• Келісімшарттың, ерекшеліктердің, қосымшалардың, келісімшартқа қосымша келісімдердің сканерленген көшірмесі;
• Қазақстан Республикасы аумағында құзыретті органдармен берілген және жалпыға белгілі жағдайлардан басқа келісімшарттық міндеттемелерді (мемлекеттік органдардың, оның ішінде жергілікті өкілді және атқарушы органдардың актілері (қоғамдық акт) орындаудың мүмкін еместігін растайтын құжаттардың скан-көшірмесі.

Кәсіпорын сыртқы экономикалық мәмілелерге байланысты өз міндеттемелерін орындамаған жағдайда, Сыртқы сауда палатасына сауда-өнеркәсіп палатасы немесе контрагент елдің өзге де уәкілетті ұйымы берген Ресми құжатты (анықтамалар, хаттар, хабарламалар, бұйрық, нұсқамалар және т.б.) ұсыну қажет (мысалы: ҚХР - да-China Council for The Promotion of International Trade).

Қажет болған жағдайда, еңсерілмес күш (форс-мажор) мән-жайлары бойынша қорытынды беру үшін Қазақстанның сыртқы сауда палатасы қосымша құжаттарды сұратуы мүмкін.

Еңсерілмес күш (форс-мажор) немесе "Hardship" жағдайларының орын алуы расталған кезде өтініш берушілерге куәлік түрінде ресімделген УТК ресми қорытындысы беріледі.

Сыртқы сауда палатасының куәлікті қарау және беру мерзімі Өтініш беруші құжаттардың толық топтамасын ұсынған күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күнінен аспайды.

Мүдделі тұлғалардың жазбаша өтініші бойынша сыртқы сауда палатасы ақылы негізде еңсерілмейтін күш (форс-мажор) және басқа мемлекеттердің аумағында болған "Hardship" жағдайларын куәландыруды жүзеге асыра алады.

Форс-мажорлық жағдай Қазақстан Республикасы аумағынан тыс жерде орын алса, жалпыға белгілі жағдайлардан басқа форс-мажорлық жағдай немесе «Hardship жағдайы орын алған мемлекеттің тиісті органымен (ұйымы) берілген ресми құжат (анықтамалар, хаттар, хабарламалар, бұйрықтар, ұйғарымдар және т.б.) қосымша ұсыну қажет.

Форс-мажордың басталғаны туралы куәлік форс-мажордың басталғанын сөзсіз растау болып табылмайды.

Куәлік әрбір келісімшарт (шарт, келісім) бойынша жеке беріледі.

Сыртқы сауда палатасы өтініш берушіге оның жазбаша өтініші (өтініші) болған кезде бұрын берілген куәліктің телнұсқасын беруі мүмкін.

Берілетін куәлік құқық беретін немесе жауапкершіліктен босататын құқықтық акт болып табылмайды.

Егер контрагент берілген куәлікпен келіспесе, түпкілікті шешімді сот қабылдайды.

Форс-мажор басталғаны туралы куәлік өтініш берушіге мөрленген түрде Сыртқы сауда палатасы ресми бланкісінде беріледі.

Куәлікте: келісім-шарт (шарт, келісім) тараптарының атауы, оның нөмірі мен жасалған күні, осы жағдайлар кезінде төтенше және болмай қоймайтын мән-жайлар орын алған орны, уақыты, кезеңі, құзыретті органдар берген ұсынылған құжаттардың түпнұсқаларына еңсерілмейтін күш (форс-мажор) мән-жайларының фактісін, Тараптар арасындағы ресми хат алмасуды (болған кезде) және т. б. растайтын сілтеме көрсетіледі.

Форс-мажорды куәландыру бойынша қызметтердің құны қандай

Еңсерілмес күш (форс-мажор) мән-жайларының және "Hardship" мән-жайларының туындауын куәландыруды Сыртқы сауда палатасы өтініш берушімен жасалған шарт негізінде ақылы негізде жүзеге асырады.

2020 жылғы 30 қазаннан бастап «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы Басқарма төрағасының бұйрығымен мемлекеттік сатып алулар, квазимемлекеттік сатып алулар, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылардың сатып алулары саласында міндеттемелерді орындайтын кәсіпкерлерге еңсерілмейтін күш (форс-мажор) жағдайын куәландыру бойынша рәсім  ақылы негізде жүргізіледі.

Еңсерілмейтін күш  жағдайын куәландыру бойынша қызметтер құны келесідей:

• құжаттардың құқықтық талдауы – 15 АЕК;
• еңсерілмейтін күш (форс-мажор) жағдайын және «Hardship» жағдайын  куәландыру:

2) мерзімі өткен (орындалмаған) міндеттеме сомасы 100 000 теңгеден асқан жағдайда – шарт (келісімшарт) бойынша мерзімі өткен міндеттеме сомасынан 1%, бірақ 850 АЕК-тен артық емес.

Қызметтер құны ҚҚС-ты есептеусіз көрсетілген.