Айдар парағына өту

Ажырасу тәртібі Баспаға шығару нұсқасы

Cоңғы өзгеріс: 02.05.2023

Сақиналар мен сот балғасыКөптеген адамдар үшін некені бұзу процесі моральдық жағынан да, бюрократиялық жағынан да жағымсыз болып табылады. Бұл мақалада біз жиі қойылатын сұрақтарға жауап бере отырып, ажырасуды рәсімдеу тәртібін түсінікті түрде сипаттауға тырысамыз.

"Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасының Кодексі некені тоқтату тәртібін реттейтін негізгі нормативтік құқықтық акт болып табылады.

Қандай жағдайларда ажырасуға болады

Кодекстің 16-бабына сәйкес некені бұзу мынадай жағдайларда жүзеге асырылады:

  • ерлі-зайыптылардың біреуінің немесе екеуінің өтініші бойынша;
  • сот әрекетке қабілетсіз деп таныған жұбайының (зайыбының) қорғаншысының өтініші бойынша.

Сонымен қатар, Кодекстің 16-бабының 2-бөлігіне сәйкес ерлі-зайыптының келісімінсіз оның жүктілігі кезеңінде, сондай-ақ баланың өмірінің бірінші жылы ішінде некені бұзу мүмкін емес.

Некені бұзу үшін қайда жүгінуге болады

Некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды мемлекеттік тіркеу ерлі-зайыптылардың немесе олардың біреуінің қалауы бойынша Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органда, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде – болатын жеріндегі Қазақстан Республикасының шет елдегі мекемесінде жүргізіледі немесе сот арқылы.

Осы жолдардың әрқайсысында өз шарттары бар және біз олар туралы толығырақ айтамыз.

АХАЖ арқылы ажырасу тәртібі

АХАЖ-ға кәмелетке толмаған ортақ балалары жоқ ерлі-зайыптылардың екеуі де ажырасуға келіскенде, және олардың өзара, соның ішінде мүлікке қатысты, талаптары болмаған жағдайда жүгінуге болады.

Бұл ретте, кәмелетке толмаған балалардың болуына немесе болмауына қарамастан, егер ерлі-зайыптылардың бірін сот хабар-ошарсыз кетті деп таныса, әрекет қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп таныса, сондай-ақ егер қылмыс жасағаны үшін кемінде үш жыл мерзімге бас бостандығынан айырумен сотталған болса АХАЖ-да некені бұзуға болады.

Егер осы шарттардың барлығы сақталса, онда ажырасуға өтінішті eGov.kz порталының электрондық қызметі арқылы онлайн режимінде беруге болады.

Сот арқылы ажырасу тәртібі

Некені сот арқылы бұзу:

  1. ерлі-зайыптылардың бірін сот хабар-ошарсыз кетті деп таныған, әрекет қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп таныған, сондай-ақ егер қылмыс жасағаны үшін кемінде үш жыл мерзімге бас бостандығынан айырумен сотталған жағдайларды қоспағанда егер ерлі-зайыптылардың кәмелетке толмаған ортақ балалары болса;
  2. ерлі-зайыптылардың біреуі некені бұзуға келіспеген жағдайда;
  3. егер ерлі-зайыптылардың біреуі ажырасудан қашса;
  4. егер ерлі-зайыптылардың бір-біріне мүліктік немесе өзге де талаптары бар болса жүргізіледі.

Кәмелетке толмаған балалар болған және өзара мүліктік талаптар болмаған жағдайда, сот себептерін анықтаусыз некені бұза алады.

  • ерлі-зайыптылардың екеуі де ажырасуға келіссе;
  • олардың бірі өзінің әрекеттерімен немесе әрекетсіздігімен ажырасудан қашса.

Некені бұзу туралы шешім шығарған кезде сот мынадай мәселелерді қарайды:

  • ажырасқаннан кейін кәмелетке толмаған балалар ата-анасының қайсысымен бірге тұрады;
  • ата-анасының қайсысы және қандай мөлшерде балаларды асырауға алимент төлейді;
  • кәмелетке толмаған балалардың және ерлі-зайыптылардың өздерінің мүдделерін ескере отырып, ерлі-зайыптылардың ортақ бірлескен меншігіндегі мүлікті бөлу;
  • оны алуға құқығы бар жұбайдың талап етуі бойынша асырау мөлшерін айқындау.

Ажырасу үшін қажетті құжаттар тізбесі, мемлекеттік баждың ұсынылатын орны және мөлшері

АХАЖ арқылы (ерлі-зайыптылардың немесе олардың біреуінің өтініші бойынша Қазақстан Республикасының аумағында кез-келген тіркеуші органда) – ерлі-зайыптылардың өзара келісімі бойынша некені бұзуды тіркеу кезінде:

  1. азаматтық хал актілерін мемлекеттік тіркеуді, азаматтық хал актілері жазбаларын өзгертуді, қалпына келтіруді, жоюды ұйымдастыру қағидаларына 18-қосымшаға сәйкес нысандағы өтініш;
  2. жеке басын куәландыратын құжат; (сәйкестердірі үшін)
  3. неке қию туралы куәлік;
  4. мемлекеттік бажды төлеу туралы түбіртек (құны – 2 АЕК).

Кәмелетке толмаған балалары жоқ ерлі-зайыптылардың өзара келісімі бойынша ажырасуды (ерлі-зайыптылықты) тіркеу туралы порталға жүгінген кезде:

  1. көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ-мен куәландырылған немесе бір реттік парольмен куәландырылған электрондық өтініш, тіркелген және ұялы байланыс операторы ұсынған абоненттік нөмір портал шотына қосылған жағдайда;
  2. азаматтық хал актілерін тіркеу туралы мәліметтер.

АХАЖ арқылы (арыз беруші жұбайдың тұрғылықты жері бойынша) – жұбайын хабар-ошарсыз кетті не әрекетке қабілетсіз деп тану туралы заңды күшіне енген сот шешімінің негізінде некені бұзуды тіркеу кезінде, сондай-ақ қылмыс жасағаны үшін сот үкімімен кемінде үш жыл мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталған адамдармен:

  1. азаматтық хал актілерін мемлекеттік тіркеуді, азаматтық хал актілері жазбаларын өзгертуді, қалпына келтіруді, жоюды ұйымдастыру қағидаларына 19-қосымшаға сәйкес нысандағы өтініш;
  2. жеке басын куәландыратын құжат; (сәйкестердірі үшін)
  3. сот шешімінің немесе сот үкімінің көшірмесі;
  4. неке қию туралы куәлік;
  5. мемлекеттік бажды төлеу туралы түбіртек (құны – 0,1 АЕК);
  6. көрсетілетін қызметті алушының өкілі жүгінген жағдайда нотариалды сенімхат.

Сот арқылы - сот шешімі бойынша некені бұзуды тіркеу кезінде:

Ажырасқаннан кейін сотта сізге куәлікті алу үшін АХАЖ-қа жүгінудің қажеті жоқ, өйткені тіркеу процедурасы автоматтандырылған және Жоғарғы Соттан ақпараттар автоматты түрде Әділет министрлігінің ақпараттық жүйесіне жіберіледі және оны бұзғаны туралы белгі неке жазбасына қойылады.

Құжаттар сотқа жауапкердің тұрғылықты жері бойынша немесе, егер тұрғылықты жері белгісіз болса, оның мүлкінің орналасқан жері бойынша беріледі. Талапкер өзінің тұрғылықты жері бойынша сотқа талап арыз бере алады, егер денсаулық жағдайы бойынша жауапкердің тұрғылықты жері бойынша сот отырысына бара алмаса не талап қоюшымен жас бала тұратын болса.

Сотқа некені бұзу туралы талап арыз берген кезде өтініш берушіден 0,3 АЕК мөлшерінде мемлекеттік баж алынады. Некені бұзу кезінде мүлік бөлінген жағдайда баж талап арыз сомасының 1%-ын құрайды.

Ажырасу кезінде тегін сақтау немесе өзгерту

Кодекстің 243-бабына сәйкес, неке (ерлі-зайыптылық) жасасқан кезде өз тегін өзгерткен жұбай некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу туралы өтініште некені (ерлі-зайыптылықты) мемлекеттік тіркеу кезінде ортақ текті сақтау керек пе немесе осы текті некеге дейінгі күйге ауыстыру керек екенін көрсетуі керек. 

Сот некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу туралы сот шешімі негізінде тегі өзгерген кезде азамат бір ай ішінде жеке басын куәландыратын құжаттарды алмастыруға міндетті.

Өзгертілген тегіне жеке куәлікті уәкілетті мемлекеттік орган ажырасу (ерлі-зайыптылық) туралы сот шешімі негізінде береді.

Некені бұзуды мемлекеттік тіркеу мерзімдері

Кәмелетке толмаған балалары жоқ ерлі-зайыптылардың өзара келісімі бойынша неке бұзуды (ерлі-зайыптылықты) мемлекеттік тіркеу өтініш берілген күннен бастап бір ай өткен соң жүзеге асырылады. Мерзім өтінім берілген күннен кейін басталады және келесі айдың тиісті күнінде аяқталады. Егер бұл сан жұмыс емес күнге түссе, онда келесі жұмыс күні мерзім аяқталған күн болып саналады. Ай сайынғы мерзімді қысқарту мүмкін емес;

Соттың шешімі негізінде хабар-ошарсыз кетті деп танылған, әрекетке қабілетсіз деп танылған немесе қылмыс жасағаны үшін сотталған адамдармен соттың шешімі негізінде некені бұзуды мемлекеттік тіркеу бойынша қызметтерді ұсыну мерзімі кемінде үш жылға бас бостандығынан айыру жазасына кесіледі.

Сотта некені бұзу ерлі-зайыптылар сотқа некені бұзу туралы арыз берген күннен бастап бір ай өткен соң жүзеге асырылады. Ерекше жағдайларда сот некені осы мерзім аяқталғанға дейін бұзуға құқылы.

Егер ерлі-зайыптылардың біреуі ажырасуға келіспесе, сот оларға алты ай ішінде татуласу мерзімін белгілей отырып, істі қарауды кейінге қалдыруға құқылы. Егер бұл шаралар тиімсіз болса, неке бұзылады.

Ажырасу туралы куәлік тіркеуші органмен ерлі-зайыптылардың әрқайсысына некені бұзуды мемлекеттік тіркеген жерде беріледі, яғни. АХАЖ бөлімі.

Алименттерді қалай талап етеді және бұл үшін не қажет

Ажырасу кезінде ерлі-зайыптылардың кәмелетке толмаған балалары болса және оларды одан әрі асырау туралы мәселе тұрса, онда бұл ерікті не мәжбүрлеп (сот арқылы) алиментті талап ету рәсімі арқылы шешіледі.

Естеріңізге сала кетейік, "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Кодекске сәйкес алимент – бір адам оны алуға құқығы бар басқа адамға беруге міндетті ақшалай немесе материалдық асырау.

Алимент талап ету тәртібі – бұл өте ауқымды тақырып және  біздің "Қазақстандағы алименттер" деген жеке мақаламызда ашылған. Онда келесі мәселелер жан-жақты қарастырылды:

  • Алимент төлеу кімге тиесілі;
  • Алименттер қандай мөлшерде төленуі тиіс;
  • Алименттер табыстың қандай түрлерінен ұсталуы мүмкін;
  • Алименттерді төлеу туралы келісімді қалай жасауға болады;
  • Алименттерді сотта қалай өндіріп алу керек.

Ажырасу кезінде мүлікті бөлу

Ажырасу кезіндегі кезекті ауыр мәселе – ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкін бөлу. Осы тақырып бойынша бізде "Некедегі ерлі-зайыптылар мүлкі немесе ажырасу кезіндегі құқықтар" деген бөлек материал бар, онымен танысуды ұсынамыз. Онда келесі мәселелер сипатталған:

  • Жеке мүлікке не жатады;
  • Ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкіне не жатады;
  • Ортақ мүліктегі ерлі-зайыптылардың үлестері және мүлікті бөлуде сот нені ескереді;
  • Ажырасу кезінде жылжымайтын мүлікті қалай бөлісуге болады немесе мүлікті бөлудің ерекше жағдайлары;
  • Ажырасу кезінде қарыздар немесе міндеттемелер бойынша ерлі-зайыптылардың жауапкершілігі бөлінеді ме;
  • Ажырасу кезінде немесе ажырасқаннан кейін мүлікті бөлуге өтінішті сотқа қалай беру керек?

 

Көмек
Көмек
Ай бойы келгендердің барлығы:
Кеше келгендердің барлығы:
Қазір порталда:
URL:
Қате:
Пікір:

Спасибо, информация об ошибке принята.

Извините, в данный момент информация об ошибке не может быть обработана.
Попробуйте позже.